Tarihçe

Ardeşen

ARDEŞEN'İN TARİHİ

Uzun yıllar Roma ve Bizans İmparatorluğunun yönetimi altında kalan Ardeşen, daha sonra Trabzon Rum Devletinin yönetimine girmiştir. 1461 yılında Fatih Sultan Mehmet tarafından Trabzon Rum Devleti yıkılınca Ardeşen Bölgesi de Osmanlı İmparatorluğuna katılmıştır.

Ardeşen, 1 Mart 1953 tarihinde İlçe olmuştur. Ardeşen adını alması bir rivayete göre şöyledir; Yavuz Sultan Selim Trabzon Sancak Beyi iken, Osmanlı tahtına sahip çıkmak ister ve bu amacı gerçekleştirmek için Kepa Sancak Beyi olan oğlunun yardımına gerek duyar. Yardım almak için sahil boyu bölgeden geçerken Fırtına Deresi’nde ağaç parçalarını görür. Bölge tamamen boş, bataklık ve çalılıktır. Çevresindekiler, kendisine bölgede kimsenin yaşamadığını söylediğinde; Yavuz Sultan Selim deredeki ağaç parçalarını göstererek “ Bu belde tenha değil, bakın dere yonga taşıyor. Bu yörenin ardı şendir” yani yüksek kesimlerde yerleşim birimleri olduğunu ifade eder. Ardışen sözcüğü zamanla halk dilinde Ardeşen olarak yerleşir.

İlçenin yüzölçümü 743 km² dir. Doğusunda Fındıklı, batısında Pazar, güneyinde Altıparmak Dağları ve kuzeyinde Karadeniz ile çevrilmiş olup, kıyı uzunluğu 10 km dir.

ARDEŞEN'DE TARIM VE COĞRAFİ YAPI

Çok büyük kısmı, arazi yapısı ve iklim nedeniyle, diğer bitkisel üretime imkân vermeyen toplam 7840 hektar tarım alanının tamamına yakın çaylıklar oluşturmaktadır. (.55) İlçe ‘de çay dışındaki bitkisel ürünler genelde aile içi tüketimde kullanılmakta ya da yerel pazarlarda ilçe içi tüketime sunulmaktadır. Bu ürünlerin üretim miktarı bakımından kayda değer olanları, tarla ürünlerinden mısır, fasulye, patates; sebzelerden yaprak lahana, meyvelerden de fındık, kivi ve mandalinadır.

Hayvancılık, İlçe ‘de ikincil ekonomik faaliyet olarak sürdürülmektedir. İşletme bazında ve pazara yönelik olarak yapılmayan hayvancılık, çay üretiminin yapılmadığı yüksek kesimlerde görece yoğunlaşmaktadır.

Ardeşen'de 2000 baş Jersey melezi, 100 baş kültür ırkı ve 100 baş yerli sığır ile 700 baş koyun ve 100 baş keçi bulunmaktadır.

2500'e yakın tavuk mevcudu olmakla birlikte, kümes hayvancılığı de aile ihtiyacına yönelik olarak yapılmaktadır.

İlçe’ de nispeten yaygın olan ikincil tarımsal faaliyetlerden biri de arıcılık ‘tır. Genelde gezginci olarak yürütülmekte olup, 10000 adet fenni ve 500 adet ilkel olmak üzere toplam 10500 adet canlı arı kovanı bulunmakta olup, yaklaşık 165 ton bal ve 1500 kg balmumu üretimi yapılmaktadır.

İlçe ‘de su ürünleri üretimi kıyı balıkçılığı şeklinde yapılmakta olup, açık deniz balıkçılığı yapan büyük tekne ve işletmeler yoktur. Ancak İlçe 'de son yıllarda kültür balıkçılığı hızla artmaktadır. İrili ufaklı 12 adet alabalık üretim tesisi mevcut olup, kapasite toplamı yaklaşık 100 ton/yıl dır. İlçe 'de avlanan deniz balığının başını hamsi oluşturmakta, hamsi dışındaki başlıca balık ürünleri ise mezgit ve istavrit oluşturmaktadır.

Deniz balıkçılığı dışında, İlçe ‘de mevcut akarsu, tatlı su ve kültür balıkçılığı yönünden önemli bir potansiyel oluşturmaktadır. İklimin etkisiyle her mevsim temiz ve soğuk olan akarsular alabalık ve sazan bakamından zengindir.

Ardeşen orman alanı bakımından zengin bir bölgede yer almakta olup, arazının % 23.74'ü ormanlıktır.(17635 hektar)

Sahilden 50 km kadar iç kısımlara uzanır. Bölgede Doğu Karadeniz Dağlarının uzantıları ve tepeleri yer alır. İlçenin akarsuları Fırtına Deresi, Durak Deresi, Tunca Deresi, Işıklı Deresi, Dolana Çayı ve Yeniyol Deresi’dir.

Karadeniz ikliminin koşulları İlçe için de geçerli olup, kıyı kısımları ılık ve bol yağışlıdır. İç kısımlara gidildikçe iklim sertleşir. Yıllık ortalama sıcaklık 14–15 C derecedir.

Sarp ve engebeli arazi yapısının ve ikliminin de etkisiyle İlçe’nin bitki örtüsü, genelde 700–2.300 metre yüksekliğindeki kısımları kaplayan ormanlar oluşturmaktadır. Tarıma elverişli arazi % 13, orman alanı % 24, çayır mera alanı % 32, taşlık, kayalık, akarsu ve yerleşim alanı % 31‘dir.

ARDEŞEN'İN EKONOMİK DURUMUNA
GENEL BİR BAKIŞ

Karadeniz ile denize paralel olarak uzanan dağlar arasında kalan İlçe arazisinin tarıma elverişsiz oluşu ve yağışlı iklim, Ardeşen'in ekonomik yapısını da biçimlendirmiştir. Bu arazi yapısı nedeniyle tarımsal üretimin düşük olması, gurbetçiliğin İlçe ekonomisi içinde önemli bir yer tutması sonucunu doğurmuştur. Yöre halkı, çay üretiminin bölgeye girişinden önceki dönemlerde, önceleri yurt dışına, daha sonraları da, yurt içine geçici sürelerle çıkarak denizcilik, küçük çaplı ticaret, inşaat işçiliği, gibi işlerde çalışmıştır. Daha önceleri büyük ölçüde Gürcistan, Rusya gibi ülkelere çalışmaya giden yöre halkının, 1917 yılında bu ülkelerle olan sınırın kapanmasından sonra bu olanaklar ortadan kalkınca girdiği ekonomik sıkıntılar nedeniyle, başka bölgelere bile taşınmasından söz edilmiştir.

1920'li yıllarda yörenin sosyo-ekonomik sorunlarına çözüm bulma çalışmaları çerçevesinde başlanan çay üretme çalışmaları, 1938 yılında ilk kez el imalatı olarak üretime başlanarak sonuca ulaştırılmıştır. Çay üretiminden önce, yukarıda kısaca belirtilen olumsuz koşullar içinde İlçe ekonomisi, bu yıldan sonra çaya dayalı hızlı bir gelişme göstermiştir.

İlçe ‘de 2'si Çay-Kur'a ait olmak üzere 13 adet çay fabrikası bulunmaktadır. Bu fabrikalarda mevsimlik işçi çalışmakta, bazı atölye ve fabrikaların paketleme bölümünde de yıl boyu işçi çalıştırılmaktadır.

Ardeşen'de gayri resmi olarak yapıla gelen silah üretimini yasal çerçeveye oturtmak ve istihdam yaratmak amacıyla ASİLSAN A.Ş. 1991 yılında KOSGEB öncülüğünde 99 ortaklı 6 milyar TL. sermayeli olarak İl Özel İdaresi ve TESK iştiraki ile kurulmuştur.

Bugün ASİLSAN A.Ş. sermayesi 1.099.000.000.000.TL. % 68 hissesi İl Özel İdare'ye ait olup, ortak sayısı 928'ya çıkmıştır. Fabrika 6500 m² arsa üzerinde kurulmuş olup, bina idare büro, teknik büro ve yemekhane, atış poligonu olmak üzere 3 kattan oluşmaktadır. Her iki katı 500 m² dir. Ayrıca 1997 yılında yeni ek imalat inşaatına başlanmış olup, 1200 m² kapalı alana sahip imalat atölyesi 1998 yılında faaliyete geçmiş aylık imalatı 1000 adet, yıllık imalat kapasitesi 12000 adet/yıl olup, üretim hattı birçoğu bilgisayar programlı 80 adet çeşitli cins ve özellikte hassas talaşlı imalat tezgâhı parkına sahiptir.

İlk üretim 1993 yılında başlanmış olup, prototip 50 adet MKE Kurumuna teslim edilmiştir. 2003 yılı itibariyle toplam imalat 14.355 adet olup, yaklaşık 14.300 adet piyasaya sunulmuştur. Ayrıca 2003 yılında üretime başlanan Asilsan Fırtına silahlardan 200 adet MKE teslim edilmiştir.

Üretimin Avrupa standartlarını yakalaması ve serbest piyasada rekabet gücünü arttırabilmesi için ISO 9001 kalite belgesi alma çalışmalarına başlanmış, NATO standart kod numarası alınmıştır.

Üretilen 9 mm çapında 15+1 Parabellum mermi kapasiteli ATMACA 53 silahları MKE Kurumunca teslim edilmekte olup, satışları MKE Kurumunca yapılmaktadır.